| SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐỒNG NAI ĐỀ THI CHÍNH THỨC (Đề thi có 02 trang) | KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 NĂM HỌC 2025 - 2026 MÔN: NGỮ VĂN Thời gian: 120 phút (không kể thời gian phát đề) |
PHẦN I. ĐỌC HIỂU (6,0 điểm)
Đọc văn bản sau:
Những chú chim gác mái
(Minh Nhật*)
Không gì bằng một buổi chiều đẹp, cậu con trai ngồi xuống một góc nhà, ngắm hoàng hôn. Cứ như thế cho đến khi những quầng đỏ trên bầu trời dần biến mất. Mặt trời đã lặn, êm ả, Nó cứ ngồi đó, cùng những chú chim gác mái ngoài cửa sổ.
Đó là việc An đã làm khi nó nhận điểm tốt nghiệp, hai mươi chín điểm, trượt.
Nói An vui thì chắc chắn không rồi. Trượt tốt nghiệp thì có gì mà vui. Bảo nó buồn cũng không. Nó chẳng có cảm giác gì. An gần như đã lường trước điều này. Nó, là người hiểu mình nhất. An biết nếu làm bài thi đúng thực lực, nó sẽ không thể qua nổi kỳ thi mà nhiều người cho là dễ ợt này. Vì nó không học được, không biết phải nói sao, nhưng nó không - học - được.
Mẹ nhìn An một chút, im lặng giữa những ánh mắt.
- Con có muốn phúc khảo không?
- Dạ không. – An trả lời nhanh.
- Con đoán bây giờ mẹ nghĩ gì? – Mẹ nhìn vào mắt nó.
- Con nghĩ mẹ buồn hoặc thất vọng.
- Không, mẹ nghĩ hóa ra từ trước đến giờ mẹ không hiểu hết con.
An im lặng. Đúng.
- Có lẽ mẹ con mình cần thời gian suy nghĩ. Con có thể ra ngoài, loanh quanh, làm gì con thích, nhớ về ăn tối. - Mẹ nói và đứng lên, bước về phía cửa. Bao nhiêu ngày cũng được, khi nào thấy ổn hơn thì mẹ con mình sẽ nói chuyện.
Từ phía sau, nhìn mẹ có vẻ bình thản, nhưng An biết mẹ đang buồn lắm. Đôi lúc nó không biết trong mười hai năm qua nó học vì điều gì nữa. Có lẽ vì mẹ. Nó thương mẹ. Từ khi bố mất, cuộc sống của nó chỉ còn mẹ. An tôn trọng mẹ. Mẹ muốn nó học, và nó đã cố học. Nhưng nó không làm được. Quá sức. Mọi thứ làm An cảm thấy mệt mỏi, sự mệt mỏi dồn nén lâu ngày bùng vỡ ra như bong bóng nước…
(Lược một đoạn: Những ngày sau đó, An không muốn gặp ai. Nhưng rồi Giang, một người bạn thân của An, tìm thấy An. Giang an ủi, giúp An mở lòng chia sẻ về dự định tương lai.)
- Thế mày thích làm gì?
- Tao thích sửa xe máy.
An nói xong và ngừng lại, chờ con bạn nhún vai cười. Nhưng Giang lại nói:
- Tốt, ít ra mày còn có thứ muốn làm. Tệ nhất là khi con người ta chẳng có cái gì để cố gắng hay muốn làm nữa. […] – Rồi Giang cười.
Những ngày gần đây Hà Nội không lạnh chút nào. Những đám mây đen kéo đến đầy trời. Mưa đến lúc nào không ai hay. An nhìn Giang, cười. Nụ cười bị nhòe đi bởi cơn mưa.
- Giang à, tao muốn khác.
- Được, tao biết. Khóc đi. Lúc nào thấy cần khóc thì khóc, không cần cố tỏ ra mạnh mẽ.
Giang đặt bàn tay lên tay bạn mình. Nhìn đứa bạn thân luôn bị coi là nghịch ngợm ngồi cạnh, nó run lên, những giọt thủy tinh lăn dài. Dù sao, ít nhất An không mất một người bạn thân vì nó đã trượt tốt nghiệp. Chẳng sao cả, với Giang thì chẳng có điều gì thay đổi.
(Gác mái: gác lửng nhỏ sát mái nhà, thường dùng để chứa đồ đạc.)
(Lược một đoạn. An ra tiệm sửa xe của chú Minh, nói chuyện với Đăng, một thợ sửa xe. Hai đứa hào hứng nói về những con xe mới được đưa đến tiệm. An cảm nhận được sự đam mê, thứ mà sau rất nhiều thời gian An mới thìm thấy.)
An về nhà. Mẹ đang làm bếp, nó đến, ôm mẹ từ sau lưng.
Hành động đột ngột khiến mẹ hơi giật mình, nhưng rồi mỉm cười. An ít khi bộc lộ tình cảm như thế, nhưng mẹ biết con trai mình là người sống tình cảm. Mẹ xoay lại:
- Mạnh hơn rồi chứ con?
- Vâng!
- Con muốn bắt đầu thế nào?
- Con… muốn vào làm ở tiệm sửa xe của chú Minh. Con sẽ học một cách bài bản, đến khi có đủ vốn và kinh nghiệm, con có thể sẽ mở cửa tiệm riêng. Như thế hoặc lớn hơn.
- Việc đó làm con vui chứ?
- Dạ?
- Việc đó làm con vui chứ?
An hơi sững lại một chút, rồi nó nhoẻn miệng cười.
- Vâng, con thích lắm!
- Tốt, đã đến lúc con đi con đường của riêng con. Chỉ cần con biết, mẹ luôn ủng hộ những gì con làm.
- Con cảm ơn mẹ!
An quay người đi, đến trước cửa bếp, nó quay lại, nhìn mẹ:
- Mẹ à, có lẽ không có bằng tốt nghiệp, nhưng mười hai năm học không uổng phí, nó dạy con biết cách ôm mẹ.
- Mẹ biết, con trai. – Mẹ nháy mắt với An một cái.
Bầu trời có vẻ trong sáng hơn những ngày trước, từng đám mây từ từ trôi. An mở cửa sổ, nhìn về phía chân trời. Và An biết, cuộc sống của nó vẫn ở phía trước. Như những chú chim ngoài gác mái kia, sẽ tung cánh bay về phía mặt trời.
(Tập truyện ngắn Nơi những cơn gió dừng chân, Nxb Văn học, năm 2013, tr.54–60)
* Minh Nhật tên đầy đủ là Nguyễn Minh Nhật, sinh ngày 03/3/1981 tại Hà Nội, là cây bút truyện ngắn được rất nhiều thế hệ độc giả trẻ yêu thích. Anh được mệnh danh là “Hoàng tử truyện ngắn” bởi những câu truyện chân thực, cảm động. Truyện của Minh Nhật thường có kết thúc mở để mỗi người đọc tự mở ra lối thoát cho những bết tắc, mở ra những niềm tin hy vọng. Một số tác phẩm tiêu biểu: Nơi những cơn gió dừng chân (2013), Những người xa lạ (2016), Chỉ về nhà để ngủ (2021),…
Thực hiện các yêu cầu:
Câu 1 (0,5 điểm): Xác định ngôi kể của văn bản.
Câu 2 (1,0 điểm): An có cảm giác như thế nào khi nhận kết quả mình trượt tốt nghiệp? Chỉ ra nguyên nhân khiến An có cảm giác đó.
Câu 3 (1,0 điểm): Xét về cấu tạo, câu văn “Mẹ à, có lẽ không có bằng tốt nghiệp, nhưng mười hai năm học cũng không uổng phí, nó dạy con biết cách ôm mẹ.” thuộc kiểu câu nào? Nêu tác dụng của việc lựa chọn kiểu câu ấy trong trường hợp trên.
Câu 4 (1,0 điểm): Nhận xét về tính cách của nhân vật An thể hiện qua lời thoại sau:
- Con muốn vào làm ở tiệm sửa xe của chú Minh. Con sẽ học một cách bài bản đến khi có đủ vốn và kinh nghiệm, con có thể sẽ mở cửa tiệm riêng. Như thế hoặc lớn hơn.
Câu 5 (1,0 điểm): Xác định chủ đề của văn bản. Hình ảnh những chú chim gác mái xuất hiện ở nhan đề và đoạn kết văn bản đã góp phần thể hiện chủ đề ấy như thế nào?
Câu 6 (1,5 điểm): Theo em, trong cuộc sống, ai là người hiểu mình nhất? Nêu tầm quan trọng của việc hiểu mình. (Trả lời khoảng 5 đến 7 dòng.)
II. LÀM VĂN (4,0 điểm)
Em hãy viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) phân tích chủ đề và đặc sắc nghệ thuật của truyện Những chú chim gác mái của tác giả Minh Nhật.
---Hết---
Thí sinh không được sử dụng tài liệu; giám thị không giải thích gì thêm.
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐỒNG NAI
ĐÁP ÁN VÀ HƯỚNG DẪN CHẤM BÀI THI TUYÊN SINH VÀO LỚP 10
NĂM HỌC 2025 - 2026
MÔN: NGỮ VĂN
(Gồm có 5 trang)
I. Hướng dẫn chung
Giám khảo chấm bài thi cần lưu ý những điểm sau:
1. Về cách chấm
- Do đặc thù bộ môn, giám khảo cần vận dụng linh hoạt đáp án và thang điểm khi chấm bài cho thí sinh.
- Ở một số ý, đáp án chỉ nêu mức điểm chính, việc chi tiết hóa điểm số cho mỗi ý phải được thống nhất trong Hội đồng chấm thi nhưng không được thay đổi tổng điểm của mỗi ý.
- Chấm kỹ lưỡng, chính xác nhưng cần có độ mở nhất định để đánh giá đúng năng lực, sự sáng tạo của thí sinh:
cục
+ Phần Đọc hiểu chấm theo đáp án và hướng dẫn chấm.
+ Phần Viết khuyến khích cho điểm cao những bài viết có sự sáng tạo, cảm xúc, bố rõ ràng, ý tứ mạch lạc, làm bật được yêu cầu của đề. Cần lưu ý: các ý/nội dung và cách sắp xếp ý được đề xuất trong đáp án chỉ là gợi ý; thí sinh có thể có những ý kiến, quan điêm riêng và cách sắp xếp ý theo một trình tự khác, miễn hợp lí đều phải công nhận và trân trọng.
2. Cách tính điểm toàn bài thi:
Bài thi được chấm theo thang điểm 10,0. Chấm riêng từng câu, tổng điểm toàn bài thi làm tròn số. Ví dụ: 5,25 =5,3; 5,75 =5,8
II. Hướng dẫn chi tiết, đáp án và biểu điểm
| Phần | Câu | Nội dung | Điểm |
| I |
| ĐỌC HIỂU | 6.0 |
| ĐỌC HIỂU | 1 | Ngôi kể: Ngôi thứ ba * Hướng dẫn chấm: - Trả lời đúng như đáp án: 0,5 điểm Trả lời không đúng hoặc không trả lời: 0,0 điểm
| 0.5 |
|
| 2 | - Khi nhận kết quả mình trượt tốt nghiệp, An có cảm giác: + Không vui, cũng không buồn. + Nó chẳng có cảm giác gì cả. - Nguyên nhân khiến An có cảm giác như thế: + An gần như đã lường trước điều này. + Nó, là người hiểu mình nhất. + An biết nếu làm bài thi đúng thực lực, nó sẽ không thể qua nổi kỳ thi mà nhiều người cho là dễ ợt này. * Hướng dẫn chấm: - Trả lời đúng 01 ý tương đương như đáp án ở cả 02 yêu cầu: 1,0 điểm - Trả lời đúng 01 ý tương đương như đáp án ở 01 yêu cầu: 0,5 điểm - Trả lời không đúng hoặc không trả lời: 0,0 điểm
| 1.0 |
|
| 3 | - Xét về cấu tạo, câu văn “Mẹ ạ, có lẽ không có bằng tốt nghiệp, nhưng mười hai năm học cũng không uổng phí, nó dạy con biết cách ôm mẹ.” thuộc kiểu câu ghép. - Tác giả lựa chọn kiểu câu ấy trong trường hợp trên để diễn tả quá trình nhận thức thông báo có tính phức hợp của An, cho thấy An nhận thức rõ tuy mình không có bằng tốt nghiệp nhưng mười hai năm học vẫn có giá trị, nó dạy An biết yêu thương và bảy tỏ yêu thương. * Hướng dẫn chấm: - Trả lời đúng kiểu câu: 0,5 điểm - Trả lời được 1/2 ý về tác dụng tương đương như đáp án: 0,5 điểm - Chỉ trả lời tác dụng mang tính lí thuyết: 0,25 điểm : - Trả lời không đúng hoặc không trả lời: 0,0 điểm
| 1.0 |
|
| 4 | Tính cách của An thể hiện qua lời thoại: -Mạnh dạn chia sẻ với mẹ về nghề nghiệp mà mình mong muốn. - Có suy nghĩ chín chắn về việc chọn lựa và trách nhiệm với nghề nghiệp. - Có chí tiến thủ, có kế hoạch rõ ràng, nghiêm túc cho tương lai. …… * Hướng dẫn chấm: - Trả lời được 2/3 ý tương đương như đáp án: 1,0 điểm - Trả lời được 1/3 ý tương đương như đáp án: 0,5 điểm - Trả lời không đúng hoặc không trả lời: 0,0 điểm
| 1.0 |
|
| 5 | - Chủ đề của văn bản: + Thái độ sống tích cực, lạc quan. + Tình mẫu tử /Tình yêu thương, thấu hiểu, sẻ chia trong gia đình, - Hình ảnh những chú chim gác mái gợi mong muốn tung bay thoát khỏi không gian nhỏ hẹp, tù túng; hình ảnh những chú chim gác mái tung cánh bay về phía mặt trời ở cuối truyện gợi liên tưởng đến một hướng đi đúng đắn đã được xác định; gợi mở ra một tương lai tươi sáng, tốt đẹp. * Hướng dẫn chấm - Xác định đúng 01 trong 02 chủ đề như đáp án hoặc diễn đạt khác tương đương, hợp lí: 0,5 điểm - Nêu được 1/3 ý nghĩa của hình ảnh những chú chim gác mái hoặc diễn đạt khác tương đương, hợp lí: 0,5 điểm - Trong trường hợp học sinh xác định chủ đề là "Tình mẫu tử/ Tình yêu thương, thấu hiểu, sẻ chia trong gia đình " thì học sinh sẽ mất 0,5 điểm của phần phân tích ý nghĩa hình ảnh “những chú chim gác mái” trong việc thể hiện chủ đề. Vì hình ảnh này không góp phần thể hiện chủ đề về tình mẫu từ tình cảm gia đình. - Trả lời không đúng hoặc không trả lời: 0,0 điểm
| 1.0 |
|
| 6 | - Người hiểu mình nhất: mình/ bản thân - Tầm quan trọng của việc hiểu mình: + Hiểu mình giúp bản thân không bị bất ngờ, hoang mang, tuyệt vọng khi đối diện khó khăn, thất bại. + Hiểu mình giúp ta chọn lựa đúng công việc, hướng đi phù hợp với khả năng, đam mê của bản thân. + Hiểu mình là cơ sở để hiểu người, giúp ta xây dựng những mối quan hệ gắn bó, bền vững, tốt đẹp. + Hiểu mình để biết hài lòng, hạnh phúc, tự tin với những gì mình chọn lựa. +... * Hướng dẫn chấm - Trả lời được người hiểu mình nhất như đáp án hoặc diễn đạt tương đương: 0,5 điểm - Nêu được 02 ý về tầm quan trọng của việc hiểu mình tương đương như đáp án: 1,0 điểm - Nêu được 01 ý về tầm quan trọng của việc hiểu mình tương đương như đáp án: 0,5 điểm - Trả lời không đúng hoặc không trả lời: 00 điểm
| 1.5 |
| II | VIẾT | 4.0 | |
| VIẾT |
| a. Đảm bảo bố cục và dung lượng của bài văn nghị luận - Đảm bảo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. - Đảm bảo tương đối yêu cầu về dung lượng (khoảng 600 chữ).
| 0.25 |
| b. Xác định đúng vấn đề nghị luận Chủ đề và đặc sắc nghệ thuật của truyện Những chú chim gác mái (Minh Nhật).
| 0.5 | ||
| c. Triển khai vấn đề nghị luận Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và bằng chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hai hướng gợi ý sau: | 2.5 | ||
|
|
| HƯỚNG 1 1. Mở bài - Giới thiệu tác giả, tác phẩm. - Khái quát vấn đề nghị luận. 2. Thân bài a. Phân tích chủ đề: Thái độ sống tích cực, lạc quan - Nhan đề: Những chủ chim gác mái: gợi mong muốn tung bay thoát khỏi không gian nhỏ hẹp, tù túng, vươn tới những điều tốt đẹp. - Nhân vật: + An: bình tĩnh, không tuyệt vọng, không buông xuôi khi đối diện với tình cảnh khó khăn (trượt tốt nghiệp); chia sẻ tâm sự, chủ động bày tỏ tình cảm với bạn bè, người thân; có dự định cụ thể cho tương lai và hy vọng vào những điều tốt đẹp. + Người mẹ: không thể hiện sự thất vọng, đau khổ trước thất bại của con; sẵn sàng chia sẻ và ủng hộ các quyết định của con. + Giang: có suy nghĩ tích cực trước thất bại của bạn; ủng hộ quyết định của bạn. b. Phân tích đặc sắc nghệ thuật |- Cốt truyện: đơn giản nhưng hấp dẫn. - Ngôi kể: ngôi thứ ba, khách quan, vừa thuật lại sự kiện một cách bao quát, vừa miêu tả sâu sắc chuyển biến tâm lí nhân vật. - Cách xây dựng nhân vật: kết hợp nhiều phương diện (ý nghĩ, lời thoại, cử chỉ, hành động,...). - Chi tiết: tiêu biểu, giàu tính biểu tượng (những chú chim gác mái, bầu trời,...). 3. Kết bài Khẳng định vấn đề nghị luận; nêu suy nghĩ, cảm xúc/trải nghiệm cả nhân hoặc rút ra bài học.
|
0.25
1.0
1.0
0.25 |
|
|
| HƯỚNG 2 1. Mở bài - Giới thiệu tác giả, tác phẩm. - Khái quát vấn đề nghị luận. 2. Thân bài a. Phân tích chủ đề: Tình mẫu tử/ Tình yêu thương, thấu hiểu, sẽ chia trong gia đình Nhân vật: +An: cố gắng học vì thương mẹ; sẵn sàng chia sẻ dự định với mẹ; chủ động bày tỏ tình yêu thương bằng lời nói và hành động cụ thể. + Người mẹ: giấu đi nỗi buồn khi con trượt tốt nghiệp; tôn trọng, quan tâm đến cảm xúc của con; ủng hộ những quyết định của con. - Chi tiết tiêu biểu: + Cái ôm: bộc lộ tình cảm yêu thương của An dành cho mẹ. + Câu hỏi của mẹ “Việc đó làm con vui chứ? ”: lấy niềm vui của con làm ưu tiên trong việc chọn nghề. b. Phân tích đặc sắc nghệ thuật - Cốt truyện: đơn giản nhưng hấp dẫn. - Ngôi kể: ngôi thứ ba, khách quan, vừa thuật lại sự kiện một cách bao quát, vừa miêu tả sâu sắc chuyển biến tâm lí nhân vật. - Cách xây dựng nhân vật: kết hợp nhiều phương diện (ý nghĩ, lời thoại, cử chỉ, hành động,...). - Chi tiết: tiêu biểu, giàu ý nghĩa. 3. Kết bài Khẳng định vấn đề nghị luận; nêu suy nghĩ, cảm xúc/ trải nghiệm cá nhân hoặc rút ra bài học.
|
0.25
1.0
1.0
0.25 |
|
| d. Diễn đạt Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt. Lưu ý: Không cho điểm diễn đạt nếu bài làm có trên 05 lỗi chính tả, ngữ pháp. | 0.5 | |
|
| e. Sáng tạo Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận, có cách diễn đạt mới mẻ | 0.25 | |
|
| * Hướng dẫn chấm: - Các mục a,b,c,d,e cơ bản chấm theo thang điểm chi tiết đã quy định. - Riêng phần Triển khai vấn đề nghị luận (mục c) cần lưu ý: a. Phân tích chủ đề - Nêu và phân tích được đầy đủ, sâu sắc các ý tương đương như đáp án: 1,0 điểm - Nêu và phân tích được đầy đủ nhưng chưa thật sâu sắc các ý tương đương như đáp án: 0,75 điểm - Nêu chưa được đầy đủ nhưng phân tích sâu sắc các ý tương đương như đáp án/Nêu đầy đủ nhưng phân tích sơ sài các ý tương đương như đáp án: tối đa 0,5 điểm b. Phân tích đặc sắc nghệ thuật - Xác định đúng ít nhất 02 yếu tố hình thức nghệ thuật đặc sắc trong đáp án hoặc yếu tố hợp lí khác; phân tích sâu sắc hiệu quả thẩm mỹ: 1,0 điểm - Xác định đúng ít nhất 02 yếu tố hình thức nghệ thuật đặc sắc trong đáp án hoặc yếu tố hợp lí khác; chưa phân tích thật sâu sắc hiệu quả thẩm mỹ: 0,75 điểm - Xác định đúng 01 yếu tố hình thức nghệ thuật đặc sắc trong đáp án hoặc yếu tố hợp lí khác; phân tích sâu sắc hiệu quả thẩm mỹ/ Xác định đúng 02 yếu tố hình thức nghệ thuật đặc sắc trong đáp án hoặc yếu tố hợp lí khác nhưng phân tích sơ sài hiệu quả thẩm mỹ: tối đa 0,5 điểm |
| |
| TỔNG ĐIỂM | 10.0 | ||
BÀI VIẾT LIÊN QUAN
Nhiều người quan tâm
Bài viết gần đây
Danh mục
Để lại bình luận